၁၁ န႔ဲ ၁၂ ရက္ေန႔က ပုဂံကုိ စေန၊ တနဂၤေႏြ ၂ ရက္ေလာက္သြားရင္း လက္ေဆာ့ထားတာေလးေတြပါ။ ပုဂံေန၀င္ဆည္းဆာေလး႐ိုက္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားေသးတယ္ အဲဒီေန႔ကတစ္ေနကုန္ မုိးအုံ႔ေနေတာ့ ဘယ္လုိမွအဆင္မေျပလုိက္ဖူး (မေက်နပ္ေသးဘူး ေနာက္တစ္ခါေလာက္ ႀကိဳးစားၾကည့္ခ်င္ေသးတယ္ 🙂 )
ထီးလုိမင္းလုိဘုရား
[Unicode]
ကျွန်တော့သမီးလေးက သူစကားပြောရင် သေသေချာချာနားထောင်မှကြိုက်တာ သူ့ကိုလည်း သေသေချာချာ ရှင်းပြရင် အလွန်သဘောကျတာ။ အိမ်မှာ သမီးနဲ့ အတူနေဖြစ်တဲ့အချိန်ဆို သူ့ကို တစ်ခုမဟုတ် တစ်ခုအကြောင်း ပြောပြဖြစ်တယ်။ ငှက်ကလေးတွေ ကြည့်ဖြစ်ရင်လဲ ဒီငှက်ကလေးတွေက ဘာငှက်အမျိုးအစား၊ ဘာလုပ်နေကြတာ၊ ငှက်ဖိုလေးက ဘယ်လို၊ ငှက်မလေးက ဘယ်လိုပေါ့လေ။ တီဗွီကြည့်လို့ အကောင်လေးတွေအကြောင်း လာရင်လည်း အဖိုက ဘယ်လို၊ အမက ဘယ်လို၊ သူတို့သား သမီးတွေကဘာလုပ်နေကြတယ်။ တိရစ္ဆာန်မိသားစုလေးတွေ ဘာလုပ်နေကြတယ်… စသဖြင့်ပေါ့လေ။
သူ့အဖွားအိမ်ကို(အမျိုးသမီးရဲ့ အဒေါ်) အလည်သွားရင် သူ့အဒေါ်တွေ၊ ဦးလေးတွေနဲ့ ကစားတာပေါ့။ အဒေါ်တစ်ယောက်က သူ့ကို လက်သည်းဆိုး ပေးမယ်ဆိုပြီး မှန်တင်ခုံရှေ့မှာ သူ့လက်သည်းလေးတွေဆိုးပေးတယ်။ လက်သည်းဆိုးနေရင်းက သူ့လက်မ အလှည့်လည်းရောက်ရော သူ့လက်မလေးကိုထောင်ပေးရင်း အဒေါ်ကို မေးလိုက်တယ် “ဒေါ်ဒေါ်လေး ဒါက လက်မဆိုတော့ လက်ဖိုက ဘယ်မှာလဲဟင်”တဲ့။ 😛 😛
[Zawgyi]
ကၽြန္ေတာ့သမီးေလးက သူစကားေျပာရင္ ေသေသခ်ာခ်ာနားေထာင္မွႀကိဳက္တာ သူ႔ကုိလည္း ေသေသခ်ာခ်ာ ရွင္းျပရင္ အလွန်သေဘာက်တာ။ အိမ္မွာ သမီးနဲ႔ အတူေနျဖစ္တဲ့အခ်ိန္ဆုိ သူ႔ကုိ တစ္ခုမဟုတ္ တစ္ခုအေၾကာင္း ေျပာျပျဖစ္တယ္။ ငွက္ကေလးေတြ ၾကည့္ျဖစ္ရင္လဲ ဒီငွက္ကေလးေတြက ဘာငွက္အမ်ိဳးအစား၊ ဘာလုပ္ေနၾကတာ၊ ငွက္ဖုိေလးက ဘယ္လုိ၊ ငွက္မေလးက ဘယ္လုိေပါ့ေလ။ တီဗြီၾကည့္လုိ႔ အေကာင္ေလးေတြအေၾကာင္း လာရင္လည္း အဖုိက ဘယ္လုိ၊ အမက ဘယ္လုိ၊ သူတုိ႔သား သမီးေတြကဘာလုပ္ေနၾကတယ္။ တိရိစၦာန္မိသားစုေလးေတြ ဘာလုပ္ေနၾကတယ္… စသျဖင့္ေပါ့ေလ။
သူ႔အဖြားအိမ္ကုိ(အမ်ိဳးသမီးရဲ႕ အေဒၚ) အလည္သြားရင္ သူ႔အေဒၚေတြ၊ ဦးေလးေတြနဲ႔ ကစားတာေပါ့။ အေဒၚတစ္ေယာက္က သူ႔ကုိ လက္သည္းဆုိး ေပးမယ္ဆုိၿပီး မွန္တင္ခုံေရွ႕မွာ သူ႔လက္သည္းေလးေတြဆုိးေပးတယ္။ လက္သည္းဆုိးေနရင္းက သူ႔လက္မ အလွည့္လည္းေရာက္ေရာ သူ႔လက္မေလးကုိေထာင္ေပးရင္း အေဒၚကုိ ေမးလိုက္တယ္ “ေဒၚေဒၚေလး ဒါက လက္မဆုိေတာ့ လက္ဖုိက ဘယ္မွာလဲဟင္”တဲ့။ 😛 😛
[Unicode]
ပြီးခဲ့တဲ့ ၂ လပိုင်း ၂၇ ရက်နေ့က ကျွန်တော့သမီးလေး အေးချမ်းမြေ့ ၃ နှစ်ပြည့်ပါတယ်။ ၁ နှစ်သမီးလောက်ကတည်းက စကားစပြောတာ ၁ နှစ် ခွဲလောက်ရောက်တော့ ကဗျာတွေ၊ သီချင်းတွေတောင် အတိုအစလေးတွေ လိုက်ဆိုတတ်နေပြီ။ အရောင်တွေလဲ ကောင်းကောင်းခွဲပြီး သိနေပါပြီ။ အခုဆို ၃ နှစ်တောင်ရှိပြီဆိုတော့ စကားကလည်း အတော်တတ်နေပြီး ဒီအရွယ်ရဲ့ ထုံးစံအတိုင်း အမေးအမြန်းလည်း အလွန်ထူပြီး ဆင်ခြေတွေ ဆင်လက်တွေလဲ အတော်ပေးတတ်နေပါပြီ။ တစ်ခါတစ်ခါ သူပြောတာလေးတွေက ကျွန်တော်တို့ ထင်မထားတဲ့ ရှု့ဒေါင့်ကနေထွက်ထွက်လာလို့ အတော်လေးလည်း ရီရတယ်။
ကျွန်တော့သမီးက အရောင်တွေလဲ နည်းနည်း ရူးသွပ်ပုံရတယ်။ ကစားစရာလေးတွေဆိုလဲ အရောင်လေးတွေအလိုက်မှ၊ အင်္ကျီအ၀တ်အစားလေးတွေဆိုလဲ သူ့ဖာသာအရောင်တွေ ရွေးချင်သေးတယ်၊ အဲဒီအရောင်ပေါ်လိုက်ပြီး ဖိနပ်တို့ သူ့ဆံပင်ညှပ်တဲ့ ကလစ်လေးတွေအစ ရှိရင် အနည်းစပ်ဆုံး အရောင်တူအောင်ရွေးချင်တာ။ အဲဒီတော့ သူ့ဖိနပ်တွေဆို အရောင်စုံတာလေးပါတာ၀ယ်ပေးထားမှ မဟုတ်လို့ကတော့ သူ၀တ်တဲ့အ၀တ်အစားနဲ့ မလိုက်တဲ့ဖိနပ်ဆိုမစီးချင်ဘူး ထပ်၀ယ်ခိုင်းချင်တယ်။
တစ်နေ့တော့ ရေချိုးပြီးလို့ အ၀တ်အစားလဲပေးပြီးတာနဲ့ အပြင်သွားမလို့ ဖိနပ်စီးခိုင်းတော့ သူ့အ၀တ်အစားနဲ့ လိုက်မယ့်အရောင်ကမရှိတော့ ဖိနပ်အသစ် ၀ယ်ပေးဖို့ပြောတယ်။ အဲဒါသူ့အဖွားက ကြားသွားတော့ “သမီးမှာ ဖိနပ်တွေအများကြီးရှိတာပဲ အသစ်ထပ်မ၀ယ်ပါနဲ့” လို့ပြောတော့ “အဲဒီဖိနပ်တွေကြီးလာရင် မီးမီးက ဖွားဖွားကိုပေးမယ်လေ ”တဲ့။ 🙂 🙂
[Zawgyi]
ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂ လပုိင္း ၂၇ ရက္ေန႔က ကၽြန္ေတာ့သမီးေလး ေအးခ်မ္းေျမ့ ၃ ႏွစ္ျပည့္ပါတယ္။ ၁ ႏွစ္သမီးေလာက္ကတည္းက စကားစေျပာတာ ၁ ႏွစ္ ခြဲေလာက္ေရာက္ေတာ့ ကဗ်ာေတြ၊ သီခ်င္းေတြေတာင္ အတုိအစေလးေတြ လုိက္ဆုိတတ္ေနၿပီ။ အေရာင္ေတြလဲ ေကာင္းေကာင္းခြဲၿပီး သိေနပါၿပီ။ အခုဆို ၃ ႏွစ္ေတာင္ရွိၿပီဆုိေတာ့ စကားကလည္း အေတာ္တတ္ေနၿပီး ဒီအ႐ြယ္ရဲ႕ ထုံးစံအတုိင္း အေမးအျမန္းလည္း အလြန္ထူၿပီး ဆင္ေျခေတြ ဆင္လက္ေတြလဲ အေတာ္ေပးတတ္ေနပါၿပီ။ တစ္ခါတစ္ခါ သူေျပာတာေလးေတြက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ထင္မထားတဲ့ ႐ႈ႕ေဒါင့္ကေနထြက္ထြက္လာလုိ႔ အေတာ္ေလးလည္း ရီရတယ္။
ကၽြန္ေတာ့သမီးက အေရာင္ေတြလဲ နည္းနည္း ႐ူးသြပ္ပုံရတယ္။ ကစားစရာေလးေတြဆုိလဲ အေရာင္ေလးေတြအလုိက္မွ၊ အကီ် ၤ အ၀တ္အစားေလးေတြ ဆုိလဲ သူ႔ဖာသာအေရာင္ေတြ ေ႐ြးခ်င္ေသးတယ္၊ အဲဒီအေရာင္ေပၚလုိက္ၿပီး ဖိနပ္တုိ႔ သူ႔ဆံပင္ညွပ္တဲ့ ကလစ္ေလးေတြအစ ရွိရင္ အနည္းစပ္ဆုံး အေရာင္တူေအာင္ေရြးခ်င္တာ။ အဲဒီေတာ့ သူ႔ဖိနပ္ေတြဆုိ အေရာင္စုံတာေလးပါတာ၀ယ္ေပးထားမွ မဟုတ္လုိ႔ကေတာ့ သူ၀တ္တဲ့အ၀တ္အစားနဲ႔ မလုိက္တဲ့ဖိနပ္ဆုိမစီးခ်င္ဘူး ထပ္၀ယ္ခုိင္းခ်င္တယ္။
တစ္ေန႔ေတာ့ ေရခ်ိဳးၿပီးလုိ႔ အ၀တ္အစားလဲေပးၿပီးတာနဲ႔ အျပင္သြားမလုိ႔ ဖိနပ္စီးခုိင္းေတာ့ သူ႔အ၀တ္အစားနဲ႔ လုိက္မယ့္အေရာင္ကမရွိေတာ့ ဖိနပ္အသစ္ ၀ယ္ေပးဖုိ႔ေျပာတယ္။ အဲဒါသူ႔အဖြားက ၾကားသြားေတာ့ “သမီးမွာ ဖိနပ္ေတြအမ်ားႀကီးရွိတာပဲ အသစ္ထပ္မ၀ယ္ပါနဲ႔” လုိ႔ေျပာေတာ့ “အဲဒီဖိနပ္ေတြ ႀကီး လာရင္ မီးမီးက ဖြားဖြားကုိေပးမယ္ေလ ”တဲ့။ 🙂 🙂
ATC ေပၚေရာက္တုံး ႀကဳံတာနဲ႔ လွမ္းဆြဲထားလုိက္တာ
လူတစ္ခု ပူမႈရယ္တဲ့ဆယ္ကုေဋ
လူတစ္စု ပူမႈရယ္တဲ့အသေခ်ၤ
စား၀တ္ေနတေစၦ အေထြေထြဒုကၡ
ေစာဗုဒၶါဘုရားရဲ႕ ေဟာထုတ္ကာၾကားတဲ့
ေလာကုတၱရာတရားကုိ မေနာသ႐ုပ္မွာမပြားႏုိင္လုိ႔
မယားတစ္ဘက္ရယ္နဲ႔ တရားမဖက္ႏုိင္တဲ့
ႏွစ္ပါးထြက္ ၿမိဳင္ထ။ ။
Human factors အားေလ့လာရာတြင္ လူသားရဲ႕အျပဳအမူ အက်င့္စရိုက္ေတြကုိ စနစ္တက်၊ သိပၸၸံနည္းက် ေပါင္းရုံးၿပီး လုပ္ငန္းသဘာ၀အေပၚ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈကုိ ေလ့လာရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ ဇီ၀ျဖစ္စဥ္၊ လူမႈပတ္၀န္းက်င္ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးဆုိင္ရာမ်ားကုိပါ ထည့္သြင္းစဥ္းစား ရန္လုိအပ္ပါသည္။ တစ္နည္းဆုိရရင္ လူ႔ဦးေႏွာက္၊ ခႏၶာကုိယ္ အပါအ၀င္ လူသားမွ ဆက္စပ္ပတ္သက္ၿပီး အသုံးျပဳေသာ အရာ၀တၳဳ၊ အျဖစ္အပ်က္ အေၾကာင္းအရာမ်ားကုိပါ ထည့္သြင္းေလ့လာရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ Human factors ႏွင့္ပတ္သက္ရင္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဟာ တစ္ဦးခ်င္းစီရဲ႕ ခ်ိဳ႕ယြင္းမႈကုိသာ ေလ့လာရမွာမဟုတ္ပါဘူး။ လူသားေတြျပဳလုပ္ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနတဲ႔ အစီအမံ၊ အေဆာက္အအုံ၊ ပစၥည္းကိရိယာ၊ အသုံးျပဳပုံ အသုံးျပဳနည္း၊ ျပင္ဆင္ထိမ္းသိမ္းမႈမ်ားကုိပါ ေလ့လာဖုိ႔လုိအပ္ ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဟာ လူေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ မေတာ္တဆထိခုိက္မႈ တစ္ခုခုကုိ ေတြ႔ျမင္ ၾကားသိရတာနဲ႔ ” ဒီေကာင္ ေတာ္ေတာ္ မို္က္တာပဲကြာ၊ ဒါေလာက္ေလးေတာင္ မစဥ္းစားမိဘူးလား” ဆုိၿပီး ေျပာျဖစ္တတ္ၾကပါတယ္။ ဘယ္လုိပဲျဖစ္ပါေစ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အားလုံးဟာ လူသားေတြျဖစ္တာေၾကာင့္ မွားတတ္စၿမဲပါပဲ။ တရားသေဘာအရပဲ ၾကည့္ၾကည့္၊ သိပၸံနည္းက်ပဲ ၾကည့္ၾကည့္ တစ္ခ်ိန္မွာ အာရုံတစ္ခုသာလွ်င္ စုိက္ႏုိင္ပါတယ္။ ပ်ံသန္းေရး ျပဳလုပ္ေနစဥ္မွာ အလုပ္ေတြဟာ တစ္ခုၿပီးတစ္ခု ဇယ္စက္သလုိ လုပ္ေနရတယ္ဆုိတာ ေျပာျပစရာ မလုိပါဘူး၊ အစီအစဥ္အတုိင္း ႀကိဳတင္ေမွ်ာ္မွန္းထားတဲ့အတုိင္း လုပ္ေနရတာေတြရွိသလုိ ရုတ္တရက္ေပၚ လာတဲ႔ သီးျခားလုပ္စရာေတြလဲ ေျမာက္မ်ားစြာ ရွိပါတယ္။ အဲဒီလုိ ရႈပ္ေထြးတဲ့အေျခအေနမ်ိဳးမွာ အမွားဆုိတာ ရွိလာတတ္စၿမဲပါပဲ။ ပ်ံသန္းေရးလုပ္ငန္းခြင္မွာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနသူအားလုံးဟာ ရႈပ္ေထြးတဲ့ စနစ္ေတြ (complex system)နဲ႔ မ်ားေျမာင္လွတဲ့ အလုပ္ေတြကုိ လုပ္ကုိင္ေဆာင္ရြက္ေနရပါတယ္။ Humans make errors – လူဆုိတာ မွားတတ္တဲ့ သတၱ၀ါပါ။ စိတ္အာရုံ ပ်ံလြင့္တတ္ပါတယ္၊ သတိေမ႔ေလ်ာ့တတ္ပါတယ္၊ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္တတ္ပါတယ္၊ ေတြေ၀မွားယြင္း တတ္ပါတယ္၊ စိတ္ဓာတ္အေျခအေန အေျပာင္းအလဲ အတက္အက် ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါေတြကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလုိ႔ မရစေကာင္းပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေနစဥ္ လုပ္ကုိင္ေနရတဲ့ အလုပ္ပတ္၀န္းက်င္ အေျခအေနကုိေတာ့ အတိုင္းအတာတစ္ခုနဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲယူလုိ႔ေတာ့ ရပါတယ္။ ရႈပ္ေထြးခက္ခဲတဲ့ လုပ္ငန္း စနစ္ေတြ၊ အေျခအေနေတြမွာ မေတာ္တဆထိခုိက္မႈ ဘယ္လုိျဖစ္ပြားတတ္လဲ၊ ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားတတ္သလဲ ဆုိတာေတြကုိ နားလည္ သေဘာေပါက္မယ္ဆုိရင္ ေနာင္ျပဳလုပ္မဲ့ လုပ္ငန္းအစီ အမံမွာ အဆုိပါ အေျခအေနကုိ ျပဳျပင္ေပးလုိက္ႏုိင္ရင္ အလားတူ ျဖစ္စဥ္မ်ိဳးမွ ေကာင္းစြာ ေရွာင္ရွားႏုိင္ပါလိမ့္မယ္။
မေတာ္တဆထိခုိက္မႈ ျဖစ္စဥ္ေတြကုိ ျပန္ေလ့လာရင္ တစ္စုံတစ္ခုေသာ အမွားတစ္ခုတည္းေၾကာင့္ ထိခုိက္မႈျဖစ္ပြားရတယ္ဆုိတာ အင္မတန္ ရွားပါးပါတယ္။ အလုပ္တစ္ခုကုိ တစ္ေယာက္တည္း ျပဳလုပ္ရတဲ့ ျဖစ္စဥ္မ်ိဳးမွာပင္ ေတြ႔ရခဲပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ မ်က္ေစ့နဲ႔ ခ်က္ခ်င္းမျမင္သာတဲ့ ငုတ္လွ်ိဳးအသြင္နဲ႔တည္ရွိေနတဲ့ အားနည္းခ်က္ေတြဟာ နဂုိမူလက ခ်မွတ္ထားတဲ့အစီအမံ၊ ဖြဲ႔စည္းတည္ေဆာက္ပုံ၊ ပါ၀င္လုပ္ကုိင္ေနေသာ အဖြဲ႔အစည္း၊ အသုံးခ်ပုံ အသုံးခ်နည္းႏွင့္ ေလ့က်င့္ေပးမႈအပုိင္းေတြမွာ ဆက္လက္ႀကီးထြားမလာေသးတဲ့၊ မသိသာေသာ အမွားေတြ အားနည္းခ်က္ေတြဟာ ကာလရွည္ၾကာစြာ တည္ရွိေနတတ္က်ပါတယ္။ ဥပမာ- အထက္အဖြဲ႔အစည္းမွ ထပ္မံထုတ္ျပန္လုိက္ေသာ၊ အသစ္ထုတ္ျပန္ထားေသာ အမိန္႔ႏွင့္ညႊန္ၾကားခ်က္ ျပင္ဆင္ခ်က္(သုိ႔) အသစ္ကုိ ေအာက္ေျခအဆင့္ထိ ဆက္လက္ရွင္းလင္းဖုိ႔ရန္ ပ်က္ကြက္ေနျခင္း။ အဆုိပါျဖစ္စဥ္တြင္ ညႊန္ၾကားခ်က္ႏွင့္ ပတ္သက္ဆက္ႏြယ္မႈရွိေသာ မေတာ္တဆထိခုိက္မႈ ျဖစ္ပြားလာခဲ့လွ်င္ ျဖစ္ပြားေစသူ တစ္ဦးတည္းတြင္သာ တာ၀န္ရွိသည္ဆုိလွ်င္ မွားယြင္းသြားေပလိမ့္မည္။
တစ္ကမၻာလုံးရွိ ပ်ံသန္းေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွာ ယေန႔တုိင္ ရာႏႈန္းျပည့္ မေတာ္တဆထိခုိက္မႈ မကင္းစင္ေသးပါ။ ဒီအေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္လု႔ိ ေလေၾကာင္းသမုိင္းရဲ႕ ဘုိးေအႀကီးတစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ Wilbur Wright က ပ်ံသန္းေရးမွာ ရာႏႈန္းျပည့္ မေတာ္တဆထိခုိက္မႈ ကင္းေ၀းျခင္ရင္ေတာ့ ၿခံစည္းရုိးမွာထုိင္ၿပီး ငွက္ေတြပ်ံေနတာကုိပဲ ထုိင္ၾကည့္ေနပါလုိ႔ ေျပာခဲ့တဲ့ဆုိရုိးစကားဟာလဲ ယေန႔တုိင္မွန္ေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လက္ရွိက်င့္သုံးေနေသာ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ား၊ ထုတ္ျပန္ထားေသာ စာအုပ္စာတမ္းမ်ား၊ ေလ့က်င့္မႈဆုိင္ရာ ျပႆနာမ်ား၊ စာအုပ္စာတမ္းမ်ားသည္ ၿပီးျပည့္စုံေအာင္ မေကာင္းမြန္ေသးသည့္အတြက္ အစဥ္အၿမဲ အခ်ိန္၊ ေငြ၊ လူအင္အားမ်ားစြာ စုိက္ထုတ္ၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ဆက္လက္ျပဳလုပ္လ်က္ရွိေၾကာင္း ေတြ႔ေနရပါတယ္။ အထက္မွာတင္ျပခဲ့သလုိ လူသားရဲ႕ ဆင့္ကဲအမွားျဖစ္စဥ္ေတြ ေလ်ာ့ခ်ႏုိင္ဖုိ႔ ေလ့က်င့္မႈေတြ၊ လုပ္ထုံးလုပ္နည္း ျပင္ဆင္မႈေတြ အင္တုိက္အားတုိက္ လုပ္ေဆာင္ေနက်ေသာ္လည္း အဆုိပါအစီအမံမ်ားကုိ ျပဳျပင္ေနသူမ်ား ကုိယ္တုိင္ လူသားမ်ားျဖစ္ေနသည့္အတြက္ အားနည္းခ်က္၊ ခ်ိဳ ႔ယြင္းခ်က္မ်ား ထည့္သြင္းပါ၀င္တတ္စၿမဲျဖစ္ပါတယ္။
ဒါဆုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဘာဆက္လုပ္သင့္ပါသလဲ? ရႈပ္ေထြးတဲ့ စည္းစနစ္ေတြထဲမွာပါ၀င္တဲ့၊ ျဖစ္ပြားေလ့ရွိတဲ့ အမွားေတြဟာလဲ လွ်ပ္စီးလက္သလုိ ခ်က္ခ်င္းေတြ႔ျမင္ရတတ္တာမ်ိဳးလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ တစ္ျဖည္းျဖည္းျခင္း ႀကီးထားလာေစၿပီး ျပႆနာျဖစ္ေစတတ္တာမ်ိဳးပါ။ ဒါေၾကာင့္ ခ်မွတ္ထုတ္ျပန္ထားတဲ့၊ လက္ရွိအသုံးျပဳေနတဲ့ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ား၊ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ား၊ ေလ့က်င့္ေဆာင္ရြက္မႈ အေျခအေနမ်ား အေပၚကုိ ရႈျမင္သုံးသပ္ တဲ့အခါမ်ိဳးမွာ လက္ေတြ႔ လုပ္ကုိင္ေဆာင္ရြက္ေနေသာ အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း ငုတ္လွ်ိဳးေနႏုိင္မယ့္ အားနည္းခ်က္မ်ား၊ ေတြ႔ႀကဳံေနရေသာ လက္ရွိအေျခအေနႏွင့္ မကုိက္ညီေသာ အားနည္းခ်က္မ်ိဳးကုိ ရွာေဖြျပဳျပင္ႏုိင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ျပင္ဆင္မႈမ်ားျပဳလုပ္ၿပီးပါကလဲ အက်ိဳးဆက္ကုိေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေနရမွာျဖစ္ပါတယ္။
မေတာ္တဆထိခုိက္မႈႏွင့္ ေတြ႔ႀကဳံလာတုိင္း လူသားသာလွ်င္ ေနာက္ဆုံးကြင္းဆက္အေနႏွင့္ တည္ရွိေန တတ္ပါတယ္။ ငုတ္လွ်ိဳးေနတဲ့ ခ်ိဳ ႔ယြင္းမႈ၊ မွားယြင္းမႈမ်ားကုိ မေတာတဆထိခုိက္မႈ ျဖစ္ပြားေအာင္ သိသာထင္ ရွားတဲ့ အမွားတစ္ခုကုိ လူသားက ေနာက္ဆုံးအေနနဲ႔ ျပဳမႈလုိက္ျခင္းျဖင့္ အဆုံးသတ္တတ္ပါတယ္။ အဆုိပါ သိသာထင္ရွားတဲ့ အမွားအယြင္းဆုိတာ မေတာတဆထိခုိက္မႈ ျဖစ္ပြားေစႏုိင္တဲ့ တားျမစ္ထားေသာ အျပဳအမူ တစ္ခုကုိ ျပဳလုပ္မိျခင္း (သုိ႔) ျပဳလုပ္ရန္ျပဌာန္းထားခ်က္ကုိ ျပဳလုပ္ရန္ပ်က္ကြက္ျခင္းကုိ ဆုိလုိတာျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ကယ္ေတာ့ အဲဒီအျပဳအမူတစ္ခုဟာ လုပ္ထုံးလုပ္နည္း၊ နည္းဥပေဒသမ်ား၊ ညႊန္ၾကားခ်က္မ်ား၊ သတ္မွတ္ ျပဌာန္းထားေသာစာေစာင္မ်ား၊ ေလ့က်င့္သင္ၾကားမႈမ်ားနဲ႔ တစ္နည္းမဟုတ္ တစ္နည္း ဆက္စပ္ပတ္သက္ေနၿပီး မေတာ္တဆထိခုိက္မႈ ျဖစ္ပြားေစရန္ ႀကိဳတင္ဖန္တီးေပးထားတဲ့ အေျခအေနတစ္ခုအေနနဲ႔ တည္ရွိေနတတ္ပါတယ္။ အဲဒီႀကိဳတင္ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အေျခအေနဟာ ပတ္သက္လုပ္ကုိင္ေနတဲ့ လူသားမ်ား၊ အဆုိပါပတ္သက္သူမ်ား မည္သုိ႔လုပ္ကုိင္သည္၊ မည္သုိ႔ေသာရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ လုပ္ကုိင္တတ္ၾကသည္ စသည့္အခ်က္မ်ားနဲ႔လဲ ဆက္စပ္ ေနပါေသးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဟာ လူသားမ်ားျဖစ္တဲ့အတြက္ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္မႈ ျဖစ္တတ္ပါတယ္၊ အစာစား ေသာက္ဖုိ႔လုိအပ္ပါတယ္၊ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေျပာဆုိဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္၊ သင္ၾကားေပးေနဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္၊ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္အေျခအေန တစ္ခုေပၚမႈတည္ၿပီး စိတ္ခံစားမႈအရ တုန္႔ျပန္တတ္ပါတယ္၊ အာရုံစူးစုိက္စြာ စိတ္ပါ၀င္စားစြာ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ဖုိ႔ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြရွိပါတယ္၊ စီမံခန္႔ခဲြလုပ္ကုိင္မႈပုိင္းမွာ အခက္အခဲ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။
ဆက္ပါဦးမည္
ေလေၾကာင္းသမိုင္းရဲ႕အစကုိ ျပန္ၾကည္မယ္ဆုိရင္ ၁၉၀၃ခုႏွစ္မွာ စက္ဘီးဆုိင္ေလးတစ္ဆုိင္က ညီအစ္ကုိႏွစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ Wright ညီေနာင္ကေန စတင္ေပၚေပါက္လာတဲ့ ေလယာဥ္ေတြရဲ႕ စြမ္းအားဟာ ဒီေန႔ေခတ္ ၂၁ရာစုမွာဆုိရင္ အံ့မခန္းတုိးတက္လာခဲ့ပါတယ္။ ေလယာဥ္ရဟတ္ယာဥ္မ်ားရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္တဲ့ အရည္အေသြး၊ လုံၿခဳံစိတ္ခ်ရမႈ စတဲ့အခ်က္ေတြ ဘယ္ေလာက္ ေကာင္းမြန္ေနပါေစ မေတာ္တဆထိခုိက္မႈေတြဟာ ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနပါတယ္။
အခုတင္ျပထားတဲ့ လူသားနဲ႔ ဆက္စပ္ပတ္သက္ေနတဲ့ မေတာ္တဆထိခုိက္မႈ ဥပမာေတြလုိပါပဲ- ဒီပစၥည္းကိရိယာေတြက ဘယ္လုိလုပ္ၿပီး ေလယာဥ္ရဲ႕ airintake ထဲကုိ၀င္သြားရတာလဲ? ဒီေလယာဥ္ ဘီးက ဘာေၾကာင့္ ေလမရွိေတာ့ပဲ ျပားေနရတာလဲ? ဘယ္လုိျဖစ္ၿပီး မင္း undershoot ျဖစ္သြားရတာလဲ? USAF က Air Force Safety Center ရဲ႕ ေလ့လာသုံးသပ္ခ်က္ေတြအရ ႏွစ္စဥ္ ျဖစ္ပြားခဲ့ရတဲ့ မေတာ္တဆ ထိခုိက္မႈမ်ားမွာ လူေၾကာင့္၊ လူႏွင့္ပတ္သက္ဆက္ႏြယ္ေနေသာ အေၾကာင္းအရာ ေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားရတာဟာ ၆၀ မွ ၈၀ ရာႏႈန္းေလာက္ ရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါဆုိရင္ What are human factors? လူသားနဲ႔ ပတ္သက္ဆက္ႏြယ္ၿပီး မေတာ္တဆထိခိုက္မႈ ျဖစ္ပြားေစတဲ့ အေၾကာင္းေတြဆုိတာ ဘာကုိေျပာတာလဲလုိ႔ ေမးစရာ ျဖစ္လာပါတယ္။
Man-Machine Equation အရျပန္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ေလယာဥ္စတင္ ေပၚေပါက္လာတဲ့အခ်ိန္ကစၿပီး ေလယာဥ္ေတြရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ရည္၊ နည္းပညာေတြဟာ တုိးတက္ေကာင္းမြန္လာခဲ့တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ေလယာဥ္ေၾကာင့္ မေတာ္တဆထိခုိက္မႈႏႈန္းေတြဟာ တစ္စစ ေလွ်ာ့နည္း လာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လြန္ခဲ့တဲ့ ရာစုႏွစ္တစ္ခုေလာက္ကလူသားနဲ႔ ယေန႔ေခတ္လူသားမ်ားဟာ ထူးထူးျခားျခား ေျပာင္းလဲလာမႈမရွိပဲ ရပ္တန္႔ ေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ လူသားေၾကာင့္၊ လူသားနဲ႔ ဆက္စပ္ပတ္သက္ေနတဲ့ မေတာ္တဆထခုိက္မႈေတြသာ မ်ားျပားစြာ ဆက္လက္ျဖစ္ပြား ေနပါတယ္။
မေတာ္တဆထိခုိက္မႈ ျဖစ္ပြားရတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းေတြကုိ 3M ၊ 4M ၊ 5M အစရွိသျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ပုိင္းျခား စိစစ္ေနၾကေနေပမယ့္ ဘယ္လုိပဲ ပုိင္းျခားေလလာပါေစ လူသားေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားရတဲ့ မေတာ္တဆထိခိုက္မႈေတြဟာ ၆၀%မွ ၈၀%ထိ ရွိတယ္ဆုိတာ ေလ့လာေတြ႔ရွိႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ မေတာ္တဆထိခုိက္မႈ ျဖစ္ပြားရျခင္းရဲ႕ လက္သည္တရားခံလုိ႔ေျပာမယ္ဆုိရင္ေတာင္ မွားမယ္မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီလုိမေတာ္တဆထိခုိက္မႈရဲ႕ အဓိကအေၾကာင္းအရင္းေတြကုိ ေလ့လာဆန္းစစ္သိရွိႏုိင္ရန္နဲ႔ ေရွာင္ရွားႏုိင္မယ့္ နည္းလမ္းမ်ား စဥ္းစားေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ေစရန္လူသားရဲ႕ အမွားျပဳလုပ္ တတ္ပုံမ်ားအေၾကာင္း ေလ့လာထားဖုိ႔လုိပါမယ္။
ဆက္ပါဦးမည္
၃ ႏွစ္ျပည့္တဲ့ေန႔ကပုံေလးပါ
အရမ္း “က” ခ်င္တဲ့သမီးေလး…..ဓာတ္ပုံဆုိလဲ ႐ိုက္ရင္းနဲ႔သာ ဓာတ္ခဲကုန္သြားမယ္ သူကေတာ့ Style ေပးတုန္း
myblueskynote 